Lizardi był Meksykaninem, który mając 22-23 lata (na pewno więcej niż 21 – podówczas wiek pełnoletniości według prawa francuskiego), zawarł w połowie lat 50-tych XIX w. umowy sprzedaży na zawrotną kwotę ponad 695 000 franków w złocie. Przy zawieraniu umów nie ujawnił okoliczności, że według prawa meksykańskiego brak mu pełnej zdolności do czynności prawnych. Jego opiekun wystarał się o unieważnienie najważniejszych transakcji dokonanych przez pupila; wówczas Lizardi pozwał wierzycieli o rozwiązanie umów, powołując się na swój brak zdolności do czynności prawnych. Ten zarzut stał się przedmiotem skargi do Sądu Kasacyjnego, który uznał ją za pozbawioną usprawiedliwionych podstaw.

 

ARRET LIZARDI

Cour de cassation
Chambre des requêtes

Audience publique du 16 janvier 1861

 

Rejet

WYROK W SPRAWIE LIZARDI

Sąd Kasacyjny
Izba Skarg

Publiczna rozprawa 16 stycznia 1861

 

Odmowa przyjęcia

Inédit

Président : M. Nicias-Gaillard
Rapporteur : M. Férey
Avocat général : M. De Peyramont
Avocat : M. Groualle

Niepublikowany

Przewodniczący : Nicias-Gaillard
Sprawozdawca: Férey
Rz. generalny: De Peyramont
Adwokat: Groualle

 

REPUBLIQUE FRANCAISE

 

REPUBLIKA FRANCUSKA

AU NOM DU PEUPLE FRANCAIS

 

W IMIENIU LUDU FRANCUSKIEGO

LA COUR ;

 

1. Attendu que si le statut personnel dont la loi civile française assure les effets aux Français résidant en pays étranger, peut, par réciprocité, être invoqué par les étrangers résidant en France, il convient d'apporter à l'application du statut étranger des restrictions et des tempéraments sans lesquels il y aurait danger incessant d'erreur ou de surprise au préjudice des Français ;

SĄD ;

 

1. Zważywszy, że o ile statut personalny, którego skuteczność francuskie prawo cywilne zapewnia Francuzom przebywającym za granicą, pod warunkiem wzajemności może być powoływany przez cudzoziemców przebywających we Francji, o tyle należy wyznaczyć ograniczenia i miarkowanie, bez których istniałoby ustawiczne ryzyko błędu bądź zaskoczenia na niekorzyść Francuza; 

2. Que si, en principe, on doit connaître la capacité de celui avec qui l'on contracte, cette règle ne peut être aussi strictement et aussi rigoureusement appliquée à l'égard des étrangers contractants en France ;

2. Że o ile, co do zasady, należy upewnić się co do zdolności osoby, z którą zawiera się umowę, o tyle zasada ta nie powinna być tak ściśle i rygorystycznie stosowana wobec cudzoziemców zawierających umowę we Francji;

3. Qu'en effet, la capacité civile peut être facilement vérifiée quand il s'agit de transactions entre Français, mais qu'il en est autrement quand elles ont lieu en France entre Français et étrangers ;

3. Że, wobec powyższego, zdolność do czynności prawnych może być z łatwością sprawdzona, gdy chodzi o czynności zawierane między Francuzami, natomiast jest inaczej, gdy mają one miejsce we Francji między Francuzami a cudzoziemcami;

4. Que, dans ce cas, le Français ne peut être tenu de connaître les lois des diverses nations de leurs dispositions concernant notamment la minorité, la majorité et l'étendue des engagements qui peuvent être pris par les étrangers dans la mesure de leur capacité civile ; qu'il suffit alors, pour la validité du contrat, que le Français ait traité sans légèreté, sans imprudence et avec bonne foi ;

4. Że w takim przypadku, od Francuza nie można wymagać znajomości przepisów prawa różnych narodów dotyczących zwłaszcza małoletniości, pełnoletniości i zakresu zobowiązań, które mogą być zaciągane przez cudzoziemców stosownie do posiadanej przez nich zdolności; że zatem dla ważności kontraktu wystarcza, aby Francuz nie działał lekkomyślnie, nierozważnie i aby był w dobrej wierze;

5. Attendu, en fait, qu'il n'est pas établi que les défenseurs éventuels aient connu la qualité d'étranger du demandeur quand ils ont traité avec lui ; qu'il résulte des déclarations de l'arrêt attaqué qu'en lui faisant diverses ventes d'objets mobiliers de leur commerce, ils ont agi avec une entière bonne foi ; que le prix de ces ventes, quoique assez élevé, n'était pourtant point hors de proportion avec la fortune de Lizardi ; que ces fournitures lui ont été faites en présence de sa famille et sans aucune opposition de la part de celle-ci ; que les objets vendus ont même profité en partie au demandeur, et que rien n'a pu faire pressentir aux défendeurs éventuels que Lizardi, quoique âgé alors de plus de 22 ans, était cependant encore mineur d'après les lois de son pays ;

5. Zważywszy w istocie, że nie ustalono, iż ewentualni pozwani wiedzieli o cudzoziemskim statusie powoda podczas zawierania z nim czynności prawnych; że ze stwierdzeń zawartych w zaskarżonym wyroku wynika, iż dokonując sprzedaży różnych przedmiotów ruchomych w zakresie swej działalności, pozostawali oni w niewzruszonej dobrej wierze, że cena sprzedaży, jakkolwiek dość wysoka, nie pozostawała w dysproporcji do majątku Lizardiego; że zamówione dostawy realizowano na jego rzecz w obecności jego rodziny i bez jakiegokolwiek sprzeciwu z jej strony; i że sprzedane przedmioty służyły po części powodowi, oraz że nikt z ewentualnych pozwanych nie mógł przeczuwać, iż Lizardi, mimo osiągnięcia wieku ponad 22 lat, był nadal małoletni według prawa swojego kraju;

6. Que ces faits constatés par l'arrêt expliquent suffisamment le maintien des engagements pris par Lizardi vis-à-vis des défendeurs éventuels, et qu'aucune loi n'a été violée

 

6. Że te wszystkie fakty, stwierdzone zaskarżonym wyrokiem, dostatecznie uzasadniają utrzymanie w mocy zobowiązań zaciągniętych przez Lizardiego w stosunku do ewentualnych pozwanych i że żadne naruszenie prawa nie miało miejsca,

en le décidant ainsi :

Rejette.

na tej podstawie orzeka:

Odmawia przyjęcia [skargi].